Kilkanaście minut. Tyle wystarczy, żeby sprawdzić całą twoją formę i dowiedzieć się wszystkiego, co najważniejsze na temat twojej kondycji fizycznej. Jakie jest nasze tętno maksymalne, w jakim stanie jest nasza kondycja i nad czym powinniśmy popracować – o tym wszystkim powiedzą nam badania wydolnościowe. Co to w ogóle jest, na czym polegają i najważniejsze: czy warto je robić?
BADANIA WYDOLNOŚCIOWE – CO TO W OGÓLE JEST?
Badania wydolnościowe to jeden z najlepszych sposobów na poznanie naszej aktualnej formy, ale także naszych predyspozycji i możliwości. W taki sposób jesteśmy sprawdzić z dużą dokładnością nasze tętno maksymalne, nasz VO2max czy koszt fizjologiczny biegu (ile nasz organizm „kosztuje” wysiłek fizyczny). Te wartości z kolei są w stanie powiedzieć nam, na jakim poziomie jesteśmy i co możemy poprawić, żeby być jeszcze lepszym.Badania wydolnościowe na pewno są podstawą dla każdego sportowca, ale nie tylko. Skorzystać z nich mogą także zawodnicy MMA, biegacze-amatorzy, którzy startują w zawodach, zawodnicy cross-fit, biegów typu Spartan, amatorzy sportów grupowych, kolarze… Jeśli uprawiacie sport dla wyników lub lepszej kondycji, takie badania z pewnością się przydadzą.
SŁOWNICZEK
VO2MAX – maksymalną ilość tlenu, jaką może pochłonąć nasz ustrój na minutę – jeden z najlepszych wskaźników wydolności fizycznej. Im wyższe VO2max, tym bardziej wydolni jesteśmy. Mniej nas męczą wysiłki wytrzymałościowe. Im mniejszy VO2max, tym gorzej z naszą kondycją. Ta wartość zależy głównie od naszego wytrenowania i możemy ją poprawić odpowiednio dobranymi treningami.
KOSZT FIZJOLOGICZNY – to ilość ml tlenu na kg masy ciała, którą musimy zużyć, by pokonać jeden kilometr. Im mniejsza ta wartość, tym łatwiej nam jest biec/trenować – mamy lepszą ekonomię biegu i nie potrzebujemy tak wiele energii do wysiłku. To ważne zwłaszcza dla osób biegających półmaratony i dłuższe dystanse, ponieważ na takiej trasie im bardziej ekonomiczni jesteśmy, tym lepszy będziemy mieli wynik przy mniejszym zmęczeniu.
HR to częstość skurczów (pracy) serca. Tętno pozwala nam określić nie tylko to, czy trening jest intensywny czy nie, ale także jakiego jest rodzaju (czy jest to wysiłek tlenowy czy beztlenowy), jakie przynosi korzyści oraz jaki jest nasz poziom wytrenowania. Poza tym, chyba to, co najbardziej interesuje osoby odchudzające się – teoretycznie tętno może tam też wyznaczyć wysiłek, który stwarza idealne warunki do spalania tkanki tłuszczowej.
HR max to po prostu tętno maksymalne – najwyższa wielkość tętna, jaką jesteśmy w stanie osiągnąć. Wiedząc, jakie mamy tętno max, możemy obliczyć procentowe wartości tętna, np. 60 % – co się przydaje przy ustalaniu treningu.
HR spoczynkowe – to tętno, jakie mamy w stanie spoczynku – siedząc, mierzone najczęściej kilka minut po przebudzeniu po osiągnięciu pozycji siedzącej.
BADANIA WYDOLNOŚCIOWE – JAK TO WYGLĄDA?
Badanie najczęściej polega na stopniowaniu wysiłku z jednoczesnym pomiarem tętna, oddechu i wykonanej pracy. Test przeprowadza się na bieżni mechanicznej lub na cykloergometrze (który przypomina bardzo rower). Musimy założyć na twarz maskę, która zakrywa nasze usta i nos, a która będzie umożliwiała pomiar i analizę gazów w powietrzu, które wydychamy i wdychamy. Na klatce piersiowej zakładamy pasek do mierzenia tętna.
Wchodzimy więc na bieżnię i zaczynamy biec z małą prędkością. Co dwie minuty osoba prowadząca badanie zwiększa nam prędkość biegu. I teraz – biegniemy do momentu, aż sami zrezygnujemy. To najtrudniejsze w całym badaniu – wiele osób odpuści za wcześnie i nigdy nie pozna swoich prawdziwych predyspozycji. Dlatego warto naprawdę zmusić się aż do momentu, w którym po prostu nie jesteś w stanie postawić kolejnego kroku.
CZY WARTO?
Odpowiedź brzmi: to zależy. Do czego ten test ci potrzebny? Czy biegasz, jeździsz, startujesz na zawodach, jesteś sportowcem lub sportowcem-amatorem? Zależy ci na wynikach? W takim wypadku badania wydolnościowe to strzał w dziesiątkę. Dowiesz się, jakie masz predyspozycje i możliwości, a także otrzymasz wskazówki, co poprawić. Badanie jest także ogromną dawką wiedzy dla twojego trenera.Jeśli jednak odchudzasz się, chcesz przytyć albo po prostu ćwiczysz dla zdrowia czy dla bycia „fit” – takie badanie nie jest ci potrzebne. Wiedza na temat własnego VO2max czy kosztu fizjologicznego biegu nie jest ci do niczego potrzebna i nie wpłynie w żaden sposób na twoje efekty.
